APELDOORN - Vorig jaar was het 125 jaar geleden dat de beroemde natuurkundige Willem Röntgen de röntgenstraling ontdekte. Daarmee ontketende hij een revolutie in de medische wereld. Slechts weinig mensen weten dat hij uit Apeldoorn kwam en dat moet anders, vindt de Röntgen Initiatiefgroep Apeldoorn. Met verschillende projecten willen ze de aandacht vestigen op de Apeldoornse connectie van Röntgen. In een nieuwe aflevering van de Ridders van Gelre leert Ridder Bas alles over deze briljante wetenschapper.
Bekijk de reportage over Willem Röntgen. De tekst gaat hieronder verder.
In 2020 moest het allemaal gebeuren, het jaar van de 175ste verjaardag van Willem Röntgen en de 125ste verjaardag van zijn ontdekking van de röntgenstralen. Maar corona stak een stokje voor de plannen van de Röntgen Initiatiefgroep Apeldoorn. Gelukkig betekent uitstel geen afstel. De projecten zijn een jaar opgeschoven en dat betekent onder andere dat de burgemeester van Apeldoorn binnenkort een speciale gedenksteen in het plaveisel van de Hoofdstraat zal onthullen. Vlak voor het pand waar Willem Röntgen als kleuter kwam wonen.
Jeugd in Apeldoorn bepaalde zijn toekomst
De familie Röntgen vestigde zich in 1848 in Apeldoorn, vanuit Duitsland, waar het op dat moment politiek zeer onrustig was. Vader Röntgen kocht een stuk grond aan de toenmalige Dorpsstraat en liet er een villa bouwen. Inmiddels is het pand meerdere keren ver- en aangebouwd, maar in de voormalige voorgevel is nog steeds de eerste steen te zien, die de kleine Willem als vijfjarige op 22 oktober 1850 heeft gelegd. De steen bevindt zich achter de bar van café De Professor, dat nu in het pand gevestigd is. De naam van het café uiteraard als trotse verwijzing naar de oud-bewoner van het huis.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Wie ook trots is op deze bijzondere Apeldoorner, is RIGA-voorzitter Jos de Win. Hij werkte als radioloog in het Gelre ziekenhuis dagelijks met röntgenstraling en weet hoe belangrijk die ontdekking is geweest voor de wetenschap. ”We mogen wel wat trotser zijn op Röntgen. Ik vind dat hij moet worden opgenomen in het cultuurhistorisch erfgoed van Apeldoorn.”
Zijn jeugd in Apeldoorn heeft namelijk een grote invloed gehad op de jonge Willem. Als schooljongen raakte hij op weg van huis naar school verzot op de natuur om hem heen. Hij was gefascineerd door alles wat groeit, bloeit en rondkruipt en wilde dat graag kunnen verklaren. Zo is hij op het spoor gekomen van zijn wereldveranderende ontdekking.
Tekst gaat verder onder de foto.
Röntgenstraling over de hele wereld toegepast
Na 125 jaar wordt röntgenstraling nog steeds over de hele wereld toegepast voor verschillende doeleinden. Artsen onderzoeken met röntgenfoto’s en CT-scans ons lichaam of gebit. Maar röntgenstraling wordt ook gebruikt om bagage door te lichten op wapens en andere illegale spullen, waardoor we veilig kunnen reizen of concerten en festivals bezoeken.
Met röntgenstraling kunnen we bruggen onderzoeken op haarscheuren, schilderijen scannen en analyseren, en Nederland is nu zelfs een satelliet aan het ontwikkelen waarmee ze met röntgenstraling de ruimte gaan onderzoeken. De toepassingen zijn nagenoeg eindeloos.
Wie had dat kunnen bedenken toen Röntgen op zijn zeventiende naar Utrecht vertrok om daar naar de technische school te gaan. Uiteindelijk kwam hij in het Duitse Würzburg terecht, waar hij zijn bijzondere ontdekking deed. Maar hij bleef al die jaren regelmatig terugkomen in Apeldoorn, Hij trouwde er zelfs met zijn Zwitserse vrouw Anna Bertha Ludwig, die ook zijn eerste proefkonijn was.
Het is haar hand, met ring, die te zien is op de allereerste röntgenfoto. Die foto is ook te bewonderen in het Apeldoornse culturele centrum CODA waar een permanente expositie over Röntgen komt. Met onder andere oude röntgenapparaten, uitleg over de werking en toepassingen van röntgenstraling en een experience-lab, waar bezoekers de toepassing van röntgenstraling kunnen uitproberen. De tentoonstelling is open voor publiek zodra de coronamaatregelen dat weer toelaten.
