APELDOORN - Hulpverleners rond de autistische jongen Justin in Apeldoorn die een jaar geleden een einde aan zijn leven maakte, hadden beter moeten samenwerken in de zorg rond de jongen in de periode voor zijn dood. Dat zegt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
Door: Henri van Veen
Justin van Wieringen had adhd en autisme. Hij sprong op 27 februari 2020, vijf dagen voor zijn twintigste verjaardag, van het dak van winkelcentrum 't Fort in Apeldoorn. Op dat moment was hij ondergebracht bij Miraya Welzijn in die plaats, een instelling voor beschermd wonen. De jongen woonde er sinds 6 juni 2019.
Vanaf het moment dat de jongen voor de wet volwassen was, strandde zo'n beetje alle hulp, begeleiding en toezicht. Dat heeft volgens Justins moeder Monique van Wieringen tot zijn latere dood geleid.
Suïcide is wereldwijd de op een na belangrijkste doodsoorzaak onder jongeren. In ons land wordt na de zelfdoding van een jongere een 'psychologische autopsie' uitgevoerd, een Child Suicide Review, om meer te kunnen leren van zelfdodingen door jongeren, van preventiemogelijkheden en om nazorg voor nabestaanden te optimaliseren.
Uit verslagen komt (in juni 2019) een bijna schrijnende opeenstapeling van belemmerende factoren bij de hulp die de jonge Justin nodig had naar boven: een opnamestop, een wachtlijst, Justin voldeed niet aan criteria op het gebied van leeftijd of IQ; de AVG-arts die Justin begeleidde, klopte die maand bij vijftien (!) instanties tevergeefs aan.
Een arts Verstandelijk Gehandicapten (AVG) wordt ingezet voor mensen met een verstandelijke beperking. Hij/zij ondersteunt de huisarts of andere artsen.
Onder meer een plaatsing van Justin in een Leo Kannerhuis, het centrum voor autisme, ging niet door. De jongen uit Apeldoorn had een te laag IQ en een lage sociaal emotionele ontwikkeling werden onder meer als redenen opgegeven.
IGJ zegt over de laatste periode in Justins korte leven dat betrokken partijen zijn blijven hangen in discussies over wiens probleem het was dat er geen passende zorg werd geregeld voor Justin en dat de noodzaak tot het nemen van verantwoordelijkheid ontbrak.
Hulpverlening bij overgang naar volwassenheid moeilijk te realiseren
De Inspectie zegt ook in haar rapport 'het belang van een goede overgang van 18- naar 18+ en tijdige voorbereiding daarop' te onderschrijven. "Tegelijkertijd zien wij ook dat een doorgaande hulpverleningslijn bij overgang naar meerderjarigheid als gevolg van verschil in wet- en regelgeving moeilijk te realiseren is."
Zie ook: Justin pleegde zelfmoord in een winkelcentrum: 'Ze hebben hem in de steek gelaten'
De laatste weken, Justin woont bij Miraya Welzijn in Apeldoorn, moeten een hel zijn geweest. Moeder Monique kreeg geen contact meer. "De nieuwe mentor en ik zijn niet op de hoogte gehouden van hoe het met Justin ging, daar moesten we zelf om vragen", stelt ze.
Ook zijn mails niet beantwoord en bood Miraya volgens Van Wieringen haar zoon geen dag- en vrijetijdsbesteding. "Justin had overdag geen structuur, en daar had de AVG-arts om gevraagd. De mentor ook."
Miraya: we behandelen niet
Tarik Imahda van Miraya Welzijn zegt een 'gigantische les' te hebben geleerd van de dood van Justin. "Wij zijn een instelling voor beschermd wonen. We bieden hulp en begeleiding", zegt Imahda. "Maar we behandelen niet."
Hij zegt: "Na twee weken kwamen we erachter dat Justin een jongen met meer problemen was, problemen waar wij de expertise niet voor hebben. Maar een cliënt mag je niet wegsturen. Zodra iemand bij je woont, ben je verantwoordelijk voor het regelen van hulp. Ik wist niet alles van hem bij het intakegesprek, ik had onvoldoende informatie."
Tegenwoordig maakt Miraya Welzijn gebruik van de diensten van een gedragswetenschapper bij de intake van nieuwe cliënten, legt Imahda uit. "Een jongen als Justin zou ik nu niet bij Miraya laten wonen. "
Justins moeder Monique zegt op haar beurt dat de Miraya Welzijn haar straatje schoonveegt. "Ze wisten vooraf alles van Justin. Ze wisten dat hij één-op-éenbegeleiding nodig had. Kunnen jullie die begeleiding bieden, vroegen wij. Dat was geen probleem. Kunnen jullie met hem sporten, dat doet hij graag. Ook dat zou geregeld worden."
Afrondend gesprek
Een afrondend evaluatiegesprek tussen Van Wieringen en de betrokken instanties wordt steeds op de lange baan geschoven. Wanneer dat plaatsvindt, is onduidelijk.
Meerdere hulpverleners zijn in het onderzoek naar de dood van Justin niet gehoord, zegt Monique van Wieringen. Ze weet het even niet meer, meldt ze. "Dit vreet aan mij."
Denk je aan suïcide na het lezen van dit artikel? Praat erover, bel 113 of chat via www.113.nl.
