APELDOORN - Maar liefst 1,3 miljoen stuks haalden ze in de afgelopen jaren naar boven: de explosievenexperts die werken voor de gemeente Apeldoorn. In de vele bosrijke gebieden die de gemeente telt ligt het nog altijd bezaaid met projectielen uit de oorlog. En die moeten geruimd worden.
door Bastiaan van Blokland
In de bossen en op de heide bij Hoog-Soeren kun je gemakkelijk een granaat vinden. Je komt er (de resten van) een bom tegen en ook andere munitie vind je er bij de vleet. Maar liefst 273 munitiedepots telde het gebied rond Apeldoorn in de Tweede Wereldoorlog. Slechts 42 daarvan werden na de oorlog vernietigd. En de rest?
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
De Duitsers verzamelden in Apeldoorn hun eigen, maar ook ander materieel. Dat werd in de depots opgeslagen. Het was één van de grootste opslagplekken van West-Europa. Na de oorlog moest alles worden vernietigd. Wie weet kwam er weer een oorlog aan, dan wilde je niet dat het in verkeerde handen viel, was de gedachte.
Hoe er toen werd gekeken naar explosieven (weg ermee!) en hoe we er nu naar kijken (veiligheidsrisico's) is totaal anders, legt Fred Stegeman van Leemans Speciaalwerken uit. Leemans is verantwoordelijk voor de opsporing van al het materieel dat is blijven liggen onder de grond.
Een derde ontploft
Stegeman vertelt: 'De urgentie was heel anders. Men wilde er zo snel mogelijk vanaf. Na de oorlog is toen in verschillende fasen de munitie tot ontploffing gebracht. Maar slechts een derde ontplofte ook daadwerkelijk.'
De rest van het spul waaierde uit over de talloze hectaren natuurgebied die Apeldoorn rijk is. Het bleef steken boven de grond, of verdween in de aarde.
Nog een paar jaar..
In totaal ging het om 1200 hectare grond die vervuild raakte, waarvan in de laatste 20 jaar een groot deel is afgezocht. Werknemers van Leemans zoeken nu in een stuk dat zo'n 400 hectare groot is. Nog altijd een enorm terrein.
De experts ruimen dagelijks bommen en granaten. Zij herkennen direct wat het is en waar het vandaan komt. En vooral: of het nog een gevaar is. Alles wordt verzameld en opgeslagen. De Explosievenopruimingsdienst EOD komt één keer in de zoveel tijd langs om de restanten op te halen, waarna het wordt vernietigd.
Het kost de gemeente en het Rijk vele miljoenen per jaar. Vermoedelijk moeten de mannen die werken voor Leemans nog wel een paar jaar door voordat alles geruimd is.
